Czym jest lokal socjalny, komu przysługuje i jakie wymagania musi spełniać? Przede wszystkim jest to lokal dla osób bezdomnych lub bardzo ubogich, które nie mogą utrzymać mieszkania samodzielnie.
Mieszkania socjalne zazwyczaj mają obniżony standard, ale nadają się do zamieszkania ze względu na wyposażenie i stan techniczny. Oznacza to, że w wielu z nich brakuje bieżącej ciepłej wody, centralnego ogrzewania, a na korytarzach znajdują się wspólne dla wszystkich lokatorów łazienki i kuchnie. Istotne jest to, że lokal socjalny zamieszkiwany przez jedną osobę nie może być mniejszy niż 10 metrów kwadratowych. Z kolei dla kilku osób powierzchnia pokojów powinna wynosić co najmniej 5 m kw. na osobę. Lokale socjalne bardzo często są usytuowane w peryferyjnych dzielnicach, w starych kamienicach lub zaadaptowanych budynkach.
W Polsce wszelkie warunki przyznawania lokalu socjalnego reguluje ustawa z dnia 21 czerwca 2001 roku o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego. Obowiązek dostarczenia mieszkania socjalnego spoczywa na gminie. Każda gmina czy miasto może samodzielnie ustalać warunki przyznawania mieszkań socjalnych wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu danej jednostki samorządowej. Są one gromadzone w jednym akcie prawa miejscowego.
Osoby starające się o przyznanie lokalu socjalnego powinny zapoznać się z podstawowymi kwestiami dotyczącymi takiego postępowania. Jest ono niestety czasochłonne i aby otrzymać lokal socjalny z zasobów komunalnych, trzeba spełniać wiele warunków. Jakie to zatem warunki? Najpierw trzeba mieć wyrok eksmisyjny z dotychczasowego mieszkania. Warto też pamiętać, że do czasu otrzymania nowego miejsca zakwaterowania nie można dokonać eksmisji z dotychczas zamieszkiwanego lokalu. W pierwszej kolejności lokal socjalny przysługuje kobietom w ciąży, dzieciom, osobom obłożnie chorym, bezrobotnym, emerytom i rencistom, którzy spełniają kryteria do otrzymania świadczenia z pomocy społecznej oraz osobom spełniającym przesłanki określone przez radę gminy lub radę miasta w drodze uchwały. Dodatkowo pierwszeństwo przyznania takiego mieszkania przysługuje osobom, które mieszkały w budynkach przeznaczonych do rozbiórki i nadzór budowlany wydał nakaz opuszczenia takiego budynku.
Następnie należy złożyć odpowiedni wniosek o przyznanie mieszkania socjalnego w administracji domów gminnych oraz udokumentować wysokość dochodów w gospodarstwie domowym. Nieprzekraczalna wysokość dochodów uzasadniająca przekazanie lokalu socjalnego na najem dla danej osoby czy też rodziny określona jest w uchwale rady gminy lub rady miasta. Przykładowo w Warszawie mieszkanie socjalne przeznaczone jest dla najuboższych osób, których dochody wynoszą 100 i 130 proc. najniższej emerytury. Czynsz w takich lokalach to jedynie 1,45 zł za m kw. Dodatkowo lokal socjalny w Warszawie przysługuje jedynie warszawiakom i tylko w takiej dzielnicy, którą wcześniej zamieszkiwali. Zmiana miejsca zamieszkania na inną dzielnicę może skutkować skreśleniem z listy oczekujących. Nie stosuje się tego jedynie w przypadku osób bezdomnych i wychowanków pieczy zastępczej.
Niestety trzeba zdawać sobie sprawę z tego, że mieszkań socjalnych jest zdecydowanie za mało w stosunku do liczby osób, którym się one należą. Czasem, aby otrzymać taki lokal, trzeba czekać kilka miesięcy, a nawet kilka lat.
Na zakończenie warto podkreślić jeszcze, że prawo do lokalu socjalnego można stracić, jeśli jego dotychczasowy najemca uzyskał tytuł prawny do innego lokalu.
Artykuł powstał we współpracy z mieszkania Kraków, dziękujemy za wsparcie merytoryczne.
